|
SAKATA LA GESI MTWARA
Na
conges mramba
Maandamano
yaliyofanywa na wakazi wa Mtwara kupinga gesi kusafirishwa hadi Dar
esSalaam, ni mwangwi ya yaliyotokea Niger Delta,Nigeria,zama za Dikteta
Sani Abacha.
Ni
somo kwa Watanzania leo,kuhusu laana ya rasilimali-the resources curse.Palipo
na rasilimali nyingi,watu huwa fukara,kwa nini?
Waliamka
wanaharakati kupinga mafuta kuwaneemesha wenye makampuni ya kuchimba mafuta
na vigogo wa serikali ya kijeshi ya Nigeria,zama za Marehemu Dikteta Sani Abacha.
Makampuni
ya mafuta,Royal/Dutch Shell la Waingereza na Waholanzi, likiwalipa polisi
na jeshi mishahara na kulazimisha utawala wa Jen.Sani Abacha,lilishinikiza
viongozi wa wanaharakati hao,akiwemo Saro-Wiwa,kukamatwa na kushitakiwa
katika mahakama ya kijeshi(yeye alikuwa raia) kasha akauliwa na wenzake
wanane kwa kupigwa risasi,Novemba 10,mwaka 1995.
Wakazi
wa Niger Delta.eneo lenye kuzalisha mafuta kwa wingi, halikuwa na nafuu ya
maisha,watoto hawakuwa na shule,hapakuwa na hospitali wala barabara za
lami.
Hata
mafuta yenyewe hayakuwepo katika ardhi ya waogoni,walilazimika kusafiri
hadi Port Harcourt, ili kutafuta mafuta.
Novemba
10, kila mwaka, Ulimwengu wa wapenda haki na demokrasia unakumbuka kifo cha mwandishi mashuhuri na
mwanaharakati wa Nigeria , Ken Saro-Wiwa.
Saro-Wiwa,
atatimiza miaka 18 tangu auawe kwa kupigwa risasi ya kichwa, na utawala wa
kijeshi wa Nigeria , zama zile la Jenerali Sani Abacha itakapofika Novemba
10 mwaka huu wa 2013..
Alipigwa risasi akiwa pamoja na wenzake wanane, Novemba 10 mwaka 1995; saa
7:30 mchana, katika Gereza la Port Harcourt , kwa makosa ya kubambikiwa.
Aliongoza
harakati za kudai kodi zaidi na mrabaha wa mafuta yanayochimbwa hata leo
katika ardhi ya watu wake, yaani Waogoni.
Waogoni
walipinga kwa nguvu serikali ya Marehemu Dikteta Jenerali Sani Abacha kwa
kuliunga mkono kampuni la kigeni la ROYAL/DUTCH SHELL kwa kuwa na hisa
kubwa ya mafuta yatokayo eneo lao, wakati wazalendo wa eneo hili wakiwa
duni mno kiuchumi.
Madai
kama haya ndiyo yanayotolewa na wakazi wa Mtwara,wakipinga gesi
kusafirishwa kwenda Dar es salaam,wakati eneo lao likiwa duni,watoto wakiwa
hawana shule na hospitali na zahanati zikiwa hazina huduma bora!
Naam,
watu walioishi katika Delta ya Mto Niger, waliazimu kufanya mapambano ya
kudai mrabaha wa haki katika mgawanyo wa mapato yatokano na mafuta
yaliyochimbwa katika eneo lao, wakati wao hawana barabara, hawana shule,
zahanati, hospitali na hata vituo vya hayo mafuta vilikuwa havina hata tone
la mafuta-mafuta yaliuzwa hapo kwa bei za kuruka.
Nataka nikwambie msomaji, baada ya kifo cha Saro-Wiwa, harakati katika eneo
la Niger Delta, zimepamba moto, makampuni ya kigeni yanashambuliwa na
wenyeji, kuna vita vya silaha huko.
Jen
Olsegun Obasanjo, alipoingia madarakani,ingawa anatoka eneo hilo,hakusaidia kitu, ameingia
Marehemu Yar’Adua akaacha moto unawake.Hivi sasa Goodluck Jonathana ambaye
pia anatoka Kusini mwa Nigeria,amepewa muda kidogo kutatua mgogoro huo wa ‘laana
ya rasilimali’ huko Nigeria. Ngoma bado mbichi,sasa “Mwangwi’ wake umeanza
kusikika Mtwara,hapa Tanzania.
Watu wa Ken Saro-Wwiwa, yaani watu wa kabila lake la Ogoni, wamefungua kesi
mjini New York kuishitaki kampuni ya Royal/Dutch Shell kwa kumuua
Saro-Wiwa, na madai ya haki yanapamba moto.
Wanadai
mapato ya rasilimali zinazopatikana kwao,lakini wao ni fukara,hawana huduma
za jamii,wakati rasilimali hizo zikiwanufaisha wengine.
Nataka kusema kwamba, wazalendo wa eneo lenye rasilimali za thamani kama mafuta,
madini, wanyamapori, sangara, gesi n.k zinakotoka, wanapoabaini kwamba
hawafunaiki na chochote kutokana na uwekezaji wa makampuni ya kigeni, basi
huanza kufanya harakati za kutaka haki kama huko Niger Delta , Nigeria .
Serikali
ya Tanzania,inapaswa kutambua kwamba yaliyotokea Nigeria,utandawazi
umeyaleta hapa, sasa wasipige kelele,ila wazungumze na wana Mtwara na
kuwathibitishia watakavyonufaika.
Asilimia 90 ya mauzo ya Nje Nigeria , yalitokana na mafuta yatokayo katika
hiyo Delta ya Mto Niger . Nigeria ni miongoni mwa mataifa ya daraja la
kwanza duniani yanayosaforisha mafuta kwa wingi.
Waogoni
na Waijaw, raia wa maeneo hayo walikuwa duni sana , nimesema hawakuwa na
hayo mafuta yenyewe katika vituo vyao, walilazimika kusafiri hadi mjini
Port Harcourt kutafuta mafuta ya bei ya kuruka.
Hawakuwa
na hospitali, barabara, shule zao hazikuwa na mapaa.
Wiwa,
ambaye alikuwa mtoto wa Chifu Beeson Wiwa wa kijiji cha Bane, hakuona
furaha kuishi kwa taabu katika eneo lenye utajiri wa mafuta yanayochimbwa
na makampuni ya kigeni ya Ulaya na Marekani, wakati watu wake wakiwa fukara
kupindukia.
Waliishi kwa kudura ya ya Mwenyezi Mungu, huku rasilimali walizo pewa na
Bwana Mungu zikiganwa na utawala wa kijeshi wa Abacha na hao rafiki zake wa
makampuni yaliyoungana ya Royal/ Dutch Shell.
Walipojaribu kusema, walipigwa virungu na polisi waliolipwa mshahara na
makampuni hayo, na walipewa hata viatu na sare za kijeshi.
Saro-Wiwa,
akajitoa mhanga kuwaokoa Waogoni, kama Nabii Musa
alivyofanya kuwakomboa Waisraeli Utumwani, Misri.
Utajiri
ulitoka katika ardhi yao , lakini wakabaki hawana elimu, walisalia masikini
waliolazimika kutoa rushwa askari wa Dikteta Abacha waliozagaa mitaani kila
kukicha ili kuwalazimisha raia wawape rushwa.
Nataka
nikwambie msomaji, hii rushwa iliyotolewa kwa hawa askari wa Abacha, siyo
kwamba ilitolewa na wakosaji.
Yaani, kama ulijipitia barabarani na jembe
lako begani asubuhi, wakati unapokwenda shambani, ukikutana na askari wa
Abacha, lazima uwape ‘mshiko’ ama posho, la sivyo utapigwa au utakamatwa,
bila sababu.
Ili uruhusiwe kufanya mambo yako, ilikuwa sharti uwape hawa askari
‘njaa’ rushwa, ili waende zao wakuache. Hata kwenda sokoni, ukikutana na
hawa askari ilikuwa sharti uwape ‘K.K’ yaani kitu kidogo ili wakuachie.
Saro-Wiwa, na wenzake wakaanzisha Chama cha ukombozi cha Movement for
Survival of the Ogoni People(MOSOP) ili kupinga unyonyaji na uzandiki
katika eneo zima la Delta ya Mto Niger .
Mafuta, ambayo yalikuwa mishipa kama veins ama artery iliyouneemesha
utawala wa Sani Abacha na hayo makampuni ya kigeni , wakati raia wa kawaida
walibaki masikini. Nayasema haya hapa ili kama viongozi wa serikali ya
Tanzania na wanaotia saini mikataba ya madini na uwekezaji mwingine,
wajifunze kitu hapa.
Waogoni kadiri ya 500,000 walisalia fukara katika ardhi tajiri ya
rasilimali ya mafuta. Na hata hapa kwetu, kule Mwadui inakotoka almasi,
mambo ni yale yale ya Niger Delta, hakuna hozpitali, hakuna maji salama ya
kunywa-zahatani na maji ya kunywa yanatarajiwa kama hisani kutoka kwa
wawekezaji wachuma almasi.
Hata
katika dhahabu na tanzanite, katika wanyamapori, utalii uvuvi, na
uwindaji mfano ni huo huo niliotaja.Sasa hali hii imefika Mtwara,kwa hiyo
dawa ni mazungumzo ya mgawo sawa wa rasilimali.
Katiba
ya Tanzania inailinda serikali kutumia rasilimali zinazopatikana mahali kwa
manufaa ya nchi nzima. Lakini sasa ‘Mwangwi’ wa madai ya Niger Delta
umehanikiza Mtwara,watu wameandamana,kupinga gesi kupelekwa Dar,wakidhani
inapelekwa Bagamoyo,nyumbani kwao Rais Jakaya Kikwete!
Sina nia ya kuchochea maasi, bali nataka kutabiri kitu kitakachokuja hapa
kama serikali haitachukua hatua mapema, maana somo tumeliona Niger Delta , Nigeria
.
Huko Nigeria , mapipa ya mafuta zaidi ya milioni 634 yenye thamani ya
takriban Dola za Marekani bilioni 30 yalichimbwa mahali hapo.
Yalitoka
katika mtandao wa visima takriban 100 vilivyounganishwa katika vituo
vitano. Shell Petroleum Development Corporation(SPDC) waliendesha uchumbaji
mafuta kwa ubia na Shirika la Mafuta la Nigeria (MNPC), Agip na Elf.
Wakati, Waogoni walikuwa watazamaji, wakiambulia upele kutokana na
yale mabaki ya mafuta machafu yaliyosababisha uharibifu wa mazingira hata
yakatiririkia majini walipooga na kunywa au kunyweshea mifugo.
Serikali na wawekezaji waliendelea kupuuza kilio cha Waogoni bila kuwapa
mrahaba wa haki ili waondokane na kero zao, wakari rasilimali hiyo ilitoka
katika ardhi yao .
Abacha
alipewa gawio, askari wake walilipwa mshahara na watoto wao walisomeshwa
Ughaibuni na wengine walikuwa wakurugenzi katika mashirika hayo, wakalipwa
mshahara mzuri, nyumba na masurufu mazuri, kama hapa kwetu Tanzania vigogo
wanavyotufanyia.
Kampuni kubwa za dunia zilishiriki uharibifu wa mazingira na unyonyaji
Nigeria .
Kulikuwepo pia na makampuni kama Texaco,
Mobil au Agip na Chevron la akina David J. O’ Reilly .
Nikwambie kitu msomaji, Chevron ni kampuni kubwa la mafuta ambalo hata
aliyekuwa Waziri wa Mambo ya Nje wa Marekani, Dk. Condoleezza Rice, alikuwa
Mjumbe wa Bodi ya Wakurgenzi. Kampuni hilo lilikuwa la akina Bush.
Mafuta ya Afrika, sangara, dhahabu, almasi, tanzanite, wanyamapori, gesi
kama ya Mtwara n.k yanawavuta watu wakubwa sana hapa duniani; wanaungana
kuja kuinyonya Afrika, huku wakijidai kuimba Demokrasia na Utawala Bora,
sijui vita dhidi ya umasikini duniani, kumbe ni Ghilliba Bin Ghilibu tu!
Basi,
utawala wa ABACHA ukaanza kuwafagilia mbali wanaharakati wa chama cha
MOSOP. Nimesema MOSOP ni Movement for Survival of the Ogoni
People.Wanachama wa chama hiki wengine walikimbilia uhamishoni, wengine
ndiyo akina Saro-Wiwa waliouliwa kwa risasi utadhani nyau wakomba mboga,
kumbe walikuwa mashihidi wa haki waliokuwa wakitia ushahidi wao katika kesi
ya kilio cha umma dhidi ya utawala wa Abacha.
Abacha, mshitakiwa akajifanya hakimu na
mwendesha mashitaka, shahidi na mlalamikaji kwa pamoja, akawaua hao
mashahidi wa kweli.
Ulishaona mshitakiwa akijigeuza hakimu na kumuhukumu kifo mlalamikaji?
Naishauri
serikali,kuzungumza na wakazi wa Mtwara na kuwafundisha somo bila hasira na
pupa.Maana tayari tunayoyaona huko Nigeria ya laana ya rasilimali sasa yako
Mtwara!
Raia
hao wa Nigeria walihukumiwa kifo katika mahakama za kiini macho(Kangaroo
Court), lakini upinzani na vita havijakoma huko Niger Delta hata
leo.Makampuni ya mafuta yanatekwa huko hata miaka 18 baada ya kifo cha
Saro-Wiwa.
Hali
hii inatoa hadhari hapa kwetu Tanzania , wakubwa wanapojidai kufumbia macho
malalamiko ya wananchi dhidi ya wawekezaji hawa matapeli, kama
nilivyotangulia kubainisha katika mfululizo wa makala zangu.
Ni
kweli,gesi ni kwa manufaa ya Watanzania kwa ujumla wao,lakini bado
wanamtwara wana haki ya kuona Mtwara inaonekana inafanana na mahali
inapotoka gesi, si vinginevyo.
Dola bilioni 280 zilizochumwa na Nigeria, nusu yake ilitokana na mafuta ya
Niger Delta, lakini eneo hilo likawa halina miundo mbinu na huduma za jamii.
Rasilimali zinakwenda kwa wageni, wakati serikali inapoambulia kikunja
jamvi tu, na raia wao wanaambulia vumbi na upele, pengine na mamba kwa
mabinti wao na ukwimwi ulioletwa na hao wawekezaji na wafanyakazi wao,
maadam hata ajira watapewa wageni.
Nenda
kwenye migodi ya Tanzania , utakuta wanaajiriwa Waganda au Wakenya,
kisa…Watanzania hawajui Kiingereza! Hapo upo? Serikali ijifunze kwa
maandamano ya Mtwara ya amani,kabla ya matatizo kuja.
Naam, Waogoni wa Nigeria , Waijaw, Urhobos, Itsekiris na Waafrika kwa
pamoja, hawana maji safi na salama katika ardhi yao zinakovunwa rasilimali.
Hawana shule, hawana huduma za Afya, wanasetwa tiki tiki kwa umasikini.
Kusetwa tiki tiki ni mithili ya nafaka katika jiwe la kusagia.
Wakati Rais Kikwete anaingia madarakani, alisema serikali yake ingepitia
upya mikataba ya madini ili kuleta mazingira ya kufaidisha kila upande.
Kitu hiki alikiita, ‘The win-win situation’
Kama Nigeria , Dola bilioni 140 za Marekani zilichumwa eneo hilo la Niger
Delta, raia wakiwa hawana hata mafuta ya kuwashia katika koroboi zao, unadhani
Kikwete anafanikiwa kwa hili yeye peke yake?
Wanigeria
hawakuambulia ‘Naira’(Fedha ya NIGERIA ) ili wajenge shule, sisi
tutahakikisha shilingi ngapi tunapata kutokana na madini, sangara, wanyama
pori na hata misitu?
Tuwaulize
Kahama, Geita, Mwadui na hata Tarime, wamenufaikaje na madini? Halmashauri
ya jiji la Mwanza ina viwanda vingi vinavyosindika sangara.
Wawekezaji walishagoma kulipa ushuru wa shilingi saba(landing fee) kwa
kiburi, kwa sababu wenye viwanda wanajuana tu na wakubwa serikalini.
Halmashauri ya Mwanza, watoto bado huketi sakafuni kwa kukosa madawati!
Wanisute basi kama nasema uongo.
Viwanda
hivyo ndivyo vinavyowasomesha watoto wa vigogo na kuwalipa posho n.k
Wakati
Fulani, mawaziri walipishana kwenda kutembelea viwanda na kuomba posho
huko, Wahindi wakashituka! Posho mbili-mbili zilianza zamani…
Ni kwa sababu ya uswaiba wa vigogo, wenye viwanda na wakubwa wetu wanakaa
kimya hata ajira wanapopewa wageni, Wahindi, Wakenya na wengine hata kwa
kazi ndogo za kufunga maboksi tu.
Niliwahi
kusema jambo hili, kiwanda Fulani kikataka kunirukia kwa miguu miwili.
Nashukuru ujio wa serikali ya Kikwete ulipunguza kiburi cha watu hawa.
Tanzania ni masikini kama Comoro, Timor Mashariki na Somalia , ingawa ina
amani, na ardhi yake ina madini. Sisi tumekalia maneno na mitafaruku kama
ya akina Edward Hosea na wabunge kutaka kutemeshwa posho mbilimbili,
Richmond , IPTL, Rada kanyaboya n.k!!
Tanzania kama Nigeria ya akina Ken Saro-Wiwa, wageni walikuwa na kiburi cha
kukopeshwa mitaji na kufanya utapeli hapa, raia wakiwa watazamaji, wakisema
wanaambiwa wana wivu wa kike!
Tuna
ardhi, mito , bahari, milima mirefu sana Afrika, maziwa makubwa, lakini
fukara na wenye njaa.
Hata leo Rais Kikwete akiulizwa na gazeti kama Financial Times kwamba kwanini
Watanzania ni masikini wakati Tanzania ni tajiri kwa rasilimali, itakuwa
mbinde kutoa jawabu!
Chimbuko la umasikini wa Watanzania wakati Tanzania ni tajiri, ni ombwe la
uongozi ambalo Kikwete alipaswa kuliziba wakati anasema umuhimu wa ‘win to
win situation’ kwamba wawekezaji wanufaike kama sisi ambavyo tungenufaika.
Kinyume
chake ni wizi tu, utawala wetu hauta kuwa tofauti na Abacha alivyowafanyia
akina Ken Saro-Wiwa, miaka 18 iliyopita.
Nazungumzia ufisadi na haja ya kuwa na viongozi bora wenye mapenzi na taifa
na raia, siyo wafanya siasa kama hawa wanaokataa kuhojiwa kwa posho
mbili-mbili, na wengine wanaotuletea mgawo wa umeme kama Rada mbovu,
mikataba ya hovyo na madudu kibao!
Tuangalie,
mzuka wa Saro-Wiwa utaweza kuibukia Mwadui, Shinyanga, kama siyo Kahama,
Mererani au popote palipo na rasilimali nyingi. Lakini, raia ni fukara,
hawana hata maji ya kunywa.
Hili
ndilo somo la serikali kujifunza na kufanyia kazi, na wana siasa waache
kupenyeza sumu,bali hili ni darasa. Tanzania ijiepushe kuona laana ya
rasilimali ikiwatafuna Watanzania.
0713
324 074
|
No comments:
Post a Comment