ARISTOTLE(384-322
BC) wa Ugiriki, aliwahi kusema hivi:
“To
say of what is that is not; or of what is not that it is-is FALSE.
While, to say what of what is that it is and of what is not that is
not, is TRUE!!
Aristotle,
alikuwa akisema hivi: “Kusema namna jambo lisivyokuwa ni Uongo,
wakati mtu anaposema jambo lilivyo ama namna kitu kisivyokuwa,wakati
kweli hakiko hivyo, huu ni UKWELI.
Ukweli,
unaweza kuongopa pindi nusu ukweli unapochanganywa na uongo. Ukweli
ni nini basi?
Kulingana
na wanafalsafa UKWELI ni mwafaka baina ya mambo halisi au matukio
halisi na ule uhalisia wa mambo( Truth is agreement with facts and
reality).
Hata
hivyo, kulingana na Injili ya Yohana Mtakatifu, Neno la Mungu ndiyo
KWELI yenye uwezo wa kuwapa watu UHURU.
UKWELI,
ni ulinganifu baina ya kilichotendeka, ama kilichopo na uhalisia wa
mambo(agreement with facts and reality).
Nikaeleza
katika sehemu ya kwanza ya makala haya,DALADALA, kwamba neno,
“KAMUNYE”
maana yake ni DALADALA, ambacho ndicho kichwa cha makala yangu hii.
Dada
yangu mmoja, raia wa Uganda,Mwalimu wa sekondari Jijini Mwanza,
ameniambia, “KAMUNYE” ni ndege TAI ambaye nimepata kuandika
wasifu wake katika makala zilizotangulia.
Daladala
za jijini Kampala zimepata jina hilo, KAMUNYE
kufuatia sifa za ndege
huyu tai; kuruka mbali na juu zaidi kuliko ndege mwingine, na uwezo
wa kuona mawindo kutokea umbali mrefu
Wakati
mwingine tai hufananishwa na uwezo wa Mungu wa kuona na kujua mambo
ya kila mahali ulimwenguni, OMNISCIENCE.
Twapaswa
kuona mbali kama Kamunye, wakati tunapofanya bidii kutafakari baina
ya ukweli na uongo.
Hata
hivyo, zipo DALADALA nyingi katika nyanja tofauti za maisha
yaliyochanganyika, baina ya raha na karaka,furaha na huzuni,tumaini
na kukata tamaa na amani na kinyume chake.
Maishani,kuna
mema na mabaya, faida na hasara, kufuatia chaguzi zetu za kuamua
kukwea DALADALA tofauti tofauti.
Leo,tujadili
kuhusu UHURU wa uchaguzi- FREEDOM
OF CHOICE.Dictionary(kamusi0
ya Kiingereza husema neno, Freedom,(Uhuru)kama ifuatavyo:
“Freedom
is the state of being free; right or privilege of unlimited access”.
Tafsiri yangu: “Uhuru ni hali ya kuwa huria; ni haki
au fursa ya kufika popote au kufanya chochote pasipo kizuizi”.
Kwa sababu hiyo, “Unlimited Access” iliyopiganiwa
mwanzoni kabisa wa kuumbwa kwa Dunia,ni pale Ibilisi(Shetani)
alipomwambia Hawa katika Bustani ya Edeni kwamba, Binadamu akipewa
kujua,kufanya mambo yote-basi atakuwa kama Bwana Mungu(Tazama Mwanzo
3:5).
Mungu, ana “Unlimited Access” lakini kwa kuwa yeye
ana nguvu zisizo kawaida ya wanadamu(OMNIPOTENT), hawezi kufanya
mabaya. Mungu anayajua mabaya.lakini hana cha kumlazimisha kufanya
mabaya-binadamu hawezi kujua baya na akaepuka kulifanya!
Tangu zama za Adamu na Hawa,kama mwaka wa 4004 BC)
kumekuwa na harakati nyingi za wanadamu kusaka “Accessibility”
Haki ya kupata au kuingia popote na kutenda chochote.
Katika sehemu iliyotangulia ya makala haya,
DALADALA,tukajadili kidogo, “DALADALA” waliyokwea viongozi wa
dini.Tukawaona wachungaji wanaume wakiwabatiza wanawake wakiwa uchi
wa mnyama huko Uganda!
Walikuwa wakiwabatiza mahali penye maji mengi huko
mtoni, ambamo waliwatosa au kuwazamisha majini, “Baptizo,”
Kigiriki maana yake kuzamisha ambamo jina Baptism,lilitoholewa.
Naam, Uganda,ndiko mahali Kibwetere aliwachoma moto
waumini wake 530 huko Kanungu; aliwapandisha “Daladala” ya
kuendea peponi na kuzimuni kwa pamoja!
Leo, tutupie macho Daladala waliyokwea WANAHABARI.Naam,
MEDIA!
Neno, MEDIA linamaanisha wingi wa neno MEDIUM ambamo
limetokea neno,MASS M EDIA.
Nitasema ukweli mkali hata kama nitafanya KOSA LA
UKWELI(The Crimes of Truth) kama Socrates,kama Martin Luther, Mahatma
Gandhi n.k potelea mbali nichukiwe na wapenda kinyume cha ukweli.
Naam, ukweli mchungu.
“Medium” maana yake ni chombo cha
kuzungumzia,kupitia kuwasiliana,hata baina ya waliohai na wafu na
mizimu, majini,misambwa n.k
Hata Ibilisi alimtumia Nyoka kama “Medium” ili
kuwasiliana na Hawa, kwa nia ya kumpotosha ili aasi maadili ya
Mungu(Tazama Mwanzo 3:1-24)
Medium ni chombo cha mawasiliano(vingi huitwa Media)
baina ya watu walio hai kwa waliohai au wafu kwa waliohai. Tunaposema
wafu kuwasiliana na waliohai tuna maana, umizimu, Spiritualism.
Kwa bahati mbaya sana, watu huamini kila
kinachozungumzwa,kuonekana na kusomwa na vyombo vya habari-media.
Hawajui, hata Ibilisi ana “Access” anazungumza
kupitia vyombo vya habari pasipo kuzuiliwa na chochote kama
tulivyoona mantiki ya 'accessibility”.
Misingi hiyo huitwa, Uhuru,Demokrasia na eti Haki za
Binadamu,haki za kusema, Freedom of Expression!
Watu hawa hawajui, Vyombo vya Habari ni DALADALA ya
kuendea pazuri au pabaya, na pengine pazuri na pabaya kwa pamoja!
Kuna watu hawatofautishi maoni, habari 'hard news'
makala,tahariri n.k. Hawatofautishi maoni ya mtu anapohojiwa na
habari iliyothibitishwa, “balanced story”.
Hawajui katika vyombo vya habari kuna 'Facts” mambo
halisi yanayozungumzwa na ushahidi upo na “Fiction” hadithi za
kutunga ili kuburudisha.Pengine habari hujaa porojo
tu,propaganda,uchochezi na umbea.
Wanaokwea Daladala ya vyombo vya habari, wao huitwa,
“audience”ambao wengi wao hawana habari kuwa Ibilisi naye ana
ruhusa, “access” ya kutoa uchochezi wake, “SEDITION”, badala
ya “TRUTH” ukweli wa mambo-tumeona makosa ya ukweli-The Crimes of
Truth.
Kulingana na taaluma ya habari, “SEDITION” is a
speech or action encouraging rebellion against the government”
Maneno au vitendo
vya kuongoza watu kuasi mamlaka ya serikali.
Hivi ndivyo isemavyo sheria hata ya Uingereza na Marekani. Kumbuka
kuna sheria mbaya(Bad LAWS)na usiniambie kuzivunja wakati zipo bado
hazijaondolewa!
Naam,
kuna LIBEL-Taarifa zinazotangazwa katika vyombo vya habari kwa nia ya
kuharibu/kuchafua heshima ya watu na kuwaharibia utu wao.
Kuna
uhuru wa vyombo vya habari 'Medium” kimoja ama Media,vingi.Taaluma
ya habari na weledi, Profession and
Professionalism,husisitiza
nia ya ku 'Ku- balance
between freedom of the press with the rights of individuals to
privacy and their good names”.
"Professional
Attitude” ya mwandishi
wa habari mwenye weledi,ni KUJENGA jamii bora. Siyo kubomoa.Siyo kuchochea na kuchafua watoto,hasa wasichana na wavulana.
Siku
hizi vyombo vya habari hujenga au hubomoa? Majibu unayo wewe
mwenyewe.Uandishi wa kitaaluma na weledi ni kuweka
uwiano/ulinganifu/mizania kati ya uhuru wa vyombo vya habari na Haki
za kila mtu,pamoja na kutoingilia uhuru wawatu na kuwaharibia majina
yao mazuri katika jamii.
Uhuru
wa habari huishia mahali haki za Binadamu zinapoanzia.
Habari,maneno,picha za atu,vitu n.k lazima vifuate misingi ya usawa
na haki.”Fairness”
na usahihi,”Accuracy” na habari lazima kutokuegemea upande kwa
nia ya kupedelea na ndiyo habari yenye 'Objectivity”.
Sasa
tujiulize: Twasoma nini na kusikiliza na kutazama kitu gani? Vyombo
vya habari vinajenga jamii au kuibomoa?
Vyombo
vingi vinavyopendwa sana hubeba blah blah nyingi,vicheko na maneno ya
matusi yasiyo haiba(hasa ya watangazaji wa kike ambao hujidai
kuongelea puani) huku wakisimanga wenzao wazi wazi walionyang'anyana
mibuzi huko mitaani!
Vyombo
vya habari hususan baadhi ya redio, hutumika kuumbua,
kutusi,kutukana,kupeleka mivuto ya ovyo na kupiga vijinyimbo dhaifu
vya matusi na ngono tu,hakuna messege.
Lugha
wanayotumia mbovu saka, “Hiko” badala ya 'hicho' masaa masita,
badala ya saa sita n.k mradi ni kichefuchefu,kikwifukwifu,utumbo
mtupu!
Vyombo
vyenye blah blah hizi hubeba purchasing power kubwa,husikilizwa na
wengi na kupigiwa mfano!!
Redio
zenye kuelimisha,kuburudisha,kuonya,kukosoa,kuweka ajenda n.k
zimeachwa na vijana-vipindi vya elimu havipendwi,ni miziki ya ovyo ya
ngono tangu asubuhi hadi asubuhi, hadi wameacha vijana kufanya kazi-
idleness,
ili kusikiliza vijiredio na simu za mkononi.
Picha
za ngono zinaonyehwa magazetini na televisheni. Picha za ngono-
pornography, hupendwa sana siku hizi kunako facebook,twitter,blogs
n.k
Katika
vyombo hivi kuna matangazo ya biashara,ya POMBE,SIGARA n.k hata
inaonekana itakuwa ngumu sana kwa kizazi hiki kumpata mtu ambaye ni
“Teetotaler”-havuti wala hanywi pombe!
Itaendelea
0713
324 074
No comments:
Post a Comment