KUTOWEKA KWA SANGARA ZIWA VICTORIA
Watu Milioni zaidi ya 30 wa nchi za Maziwa Makuu hatarini kufa njaa
*mamiloni wengine wamepoteza ajira;ndiyo chanzo cha
maandamano na vurugu Kanda ya Ziwa
Na conges mramba,Mwanza
SAMAKI wa Ziwa Victoria wanazidi
kupungua, kufuatia uchafuzi wa mazingira, uvuvi usioendelevu, na uchoyo wa watu
wa Magharibi na mawakala wao Wahindi,
kuhakikisha wanasomba hata
vifaranga,hadi ziwa litakapokauka!
Taasisi ya Globefish iliyo chini ya Shirika la Chakula na Kilimo la Umoja
wa Mataifa (FAO), imesema athari zilizoletwa na filamu ya Darwin’s Nightmare katika masoko ya
minofu ya sangara Ulaya, zilidunu kwa muda mfupi tu.
Lakini sasa, Tanzania,Kenya na
Uganda wametindikiwa samaki wa kupeleka
katika masoko ya Umoja wa Ulaya,EU.
Kulingana
na ripoti ya mwezi Agosti,mwaka 2006, iliyosainiwa na Helga Josupit;
inayopatikana katika mtandao wa Kompyuta (Internet), soko la minofu ya sangara
liliathiriwa haraka kiasi cha kutosha, mara baada ya filamu ya Darwin’s
Nightmare kuonyeshwa katika televisheni, lakini athari hizo zilikoma baada ya
kitambo kifupi.
Ripoti hiyo ilisema, sababu za kushuka
kwa mauzo ya minofu ya sangara katika masoko ya Umoja wa Ulaya (EU) kuanzia miaka mitano liyopita, ni uzalishaji
kupungua kulinganisha na miaka ya 2000,2003, na 2004.
Katika nchi
zote tatu za Afrika Mashariki, Kenya ,Uganda na Tanzania, sangara walioagizwa
Ulaya walipungua kutoka tani 56,000 (mwaka 2004 )hadi 52,800 (mwaka 2005);
ingawa thamani ya minofu hiyo iliongezeka.
Hadi mwezi huu wa Desemba,mwaka 2012
bei ya samaki katika viwanda imeporomoka kwa kasi,hata kama hakuna sangara tena
ziwa Victoria,kulinganisha na miaka 10 iliyopita.
Ongezeko lilikuwa
kutoka euro milioni 192 hadi milioni 210 kufuatia matatizo katika usambazaji,
yaliyosababisha ongezeko la euro 3.43 kwa kilo mwaka juzi, hadi yuro 4.00 kwa
kilo mwaka 2005.
Hata hivyo, bei hiyo haikufikia
,rekodi ya yuro 5.00 kwa kilo; iliyofikiwa mwaka 2002, muda mfupi baada ya
Umoja wa Ulaya kuanza tena kuagiza samaki, baada ya kufungiwa.
Umoja wa Ulaya ulisusa kuagiza
sangara kyoka Afrika Mashariki,kufuatia tetesi za uvuvi wa sumu.
Kulingana
na FAO, kupungua kwa sangara waliopandikizwa ziwa Victoria miaka ya 60, sasa kumeletwa na kupungua kwa kina cha maji
ya ziwa Victoria; na kwamba hali hiyo huenda ikawasababishia maelfu ya
wafanyabiashara ya samaki na wavuvi kukosa kazi.
Sangara wanapopungua Ziwa Victoria,
makambi ya uvuvi hufungwa na kuwakosesha watu ajira na kipato, hali
inayowafanya kuingia katika uhalifu na vurugu,hususan katika mikoa ya Mwanza.
Jiji la Mwanza,halijasahau fujo
za mwaka 2011,zilizosababisha
wahuni kuvamia maduka ya Wahindi,huku wakiwataka waondoke!
Mali nyingi ziliporwa na vijana
waliojidai Wamachinga.
sangara
Hivi sasa wavuvi hulazimika kuvua
mbali, lakini mahitaji bado ni makubwa kulinganisha na kiasi kinachopatikana;
hali inayowafanya wavuvi kugharimia fedha nyingi ili kumudu gharama za
uendeshaji.
Mwaka
2006,wakati huo Naibu Katibu Mkuu wa CCM Bara, Jaka Mwambi,alipokuwa akitoa
tamko la chama kuiunga mkono kauli ya serikali kuilaani filamu ya Darwin’s
Nightmare, iliyobatizwa jina “mapanki” akasema ndiyo chanzo cha kupungua kwa ulaji wa
minofu ya sangara katika nchi filamu hiyo ilikoonyeshwa.
Wakati huo,Chama cha Mapinduzi
kilitazama hasara ya viwanda vya samaki na haikutazama athari za baadaye ambazo
sasa zinaonekana kwa fujo na maandamano kila mara ya wamachinga hapa Jijini
Mwanza.
Kauli hiyo
ya CCM juu ya athari za Darwin’s Nightmare ilitafsiriwa kuwa ya kisiasa zaidi,
kwa kuwa imeacha kuainisha matatizo mengine yanayoikumba sekta ya samaki, hadi
kusababisha mauzo kupungua, kufuatia samaki wa aina nyingi kutoweka ziwa
Victoria.
Hata hivyo,
ripoti ya FAO inaonyesha kupingana na kauli hiyo ya CCM, ikionyesha dhahiri
kuwa kushuka kwa mauzo ya samaki Ulaya sasa kunatokana na matatizo ya
kimazingira, na wala siyo filamu ya Darwin’s Nightmare.Samaki wametoweka
takriban aina 300 walioliwa na sangara ambaye pia ametoweka.
“Madhara iliyopata minofu ya sangara mwaka jana(2005) yalitokea haraka katika
nchi filamu hiyo (documentary) ilikoonyeshwa katika televisheni, hali hiyo
ikasababisha upungufu wa kutosha; lakini kwa bahati athari hizo zilidumu
kwa muda mfupi,”Imesema ripoti hiyo, ya
FAO kwenye mtandao huo wa Internet, na kuongeza kwamba juhudi zinafanywa
kuhakikisha hali hiyo inarekebishwa, ikiwemo kutafuta mazingira ya haki ya
biashara hiyo ya minofu ya sangara ,katika masoko ya Ulaya.
Kulingana na ripoti
hiyo, kupungua kwa samaki katika ziwa Victoria hakujaifanya Tanzania isiwe nchi
inayoongoza kwa mauzo ya sangara Ulaya.Kenya pia imeripotiwa mauzo yake
kupungua, wakati Uganda mauzo yao yameongezeka kwa tani 5,000 na kuifanya nchi
hiyo ‘kuikalia kooni’ Tanzania kwa mauzo hayo ya sangara katika masoko ya Umoja
wa Ulaya mwaka huo wa 2005.
Mwaka 2005, Uganda
iliuza tani 23,793 ambazo ni tani 87 tu nyuma ya Tanzania iliyouza minofu yenye
uzito wa tani 23,880.
Kenya mwaka 2005 iliuza tani 5,176.
Hata hivyo, Uganda ilinufaika zaidi
kwa kupata yuro milioni 101,318; wakati Tanzania ikipata yuro milioni 87,723.
Kenya ilipata yuro milioni19,087 mwaka 2005 kutokana na mauzo yake.
Nchi zilizoongoza kwa manunuzi
ya sangara katika masoko ya Ulaya
ni Hispania, ikifuatia Ufaransa, na Italia.Wakati huo ndege 10 za Ukraine
na Urusi zikisomba tani 50 za sangara kila siku kupeleka Ulaya,wakati wananchi
walipokula mapanki.
Uholanzi na Ubelgiji ndiyo kituo cha
kwanza cha kusambazia sangara katika masoko ya Ulaya; wakati Ufaransa na Italia
siku za karibuni zilianza kuagiza sangara moja kwa moja toka Afrika Mashariki.
Mbunge wa
Ukerewe,wakati huo akiwa Rais wa Bunge
la Afrika, na Mwenyekiti wa Chama cha
Wavuvi (TAFU) na Mwenyekiti wa Wabunge wa Mwanza,Gertrude Ibengwe Mongella,
aliwahi kusema kwamba, kama hatua za
dharura hazitachukuliwa, samaki watakwisha katika ziwa hili la pili kwa ukubwa
duniani.
Ni la kwanza Afrika lenye maji
baridi.
sangara
Lina ukubwa wa
eneo; kilometa za mraba 68,800.Kina chake ni wastani wa mita 40 chini, na juu
mita 80; lina ujazo wa maji wa kilomita 2,760. Linachangiwa na nchi tatu za
Tanzania inayomiliki kilomita za mraba 34,488 sawa na asilimia 51; Uganda
kilomita 27,484 sawa na asilimia 43 na Kenya kilomita 6,828 sawa na
asilimia sita.
Mongella
aliwahi kusema katika vikao vya Kamati ya Ushauri ya mkoa wa Mwanza kuwa, kuna
madai ya wavuvi kutoka nchi jirani kuvua upande wa Tanzania, kwa kutumia zana
bora zaidi, zinazowawezesha ‘kuchota’ mali asili hii na kujipatia faida
wakati watu wetu wakiendelea kuwa masikini!
Inakisiwa kuwa
watu zaidi ya milioni 50 wa nchi za
Maziwa Makuu wanategemea ziwa hili kwa chakula chao, uchumi wao na hata maisha
yao yote.Sasa samaki husafirishwa hadi Zambia,Afrika Kusini na Msumbiji,licha
ya minofu ya sangara kusafirishwa Ulaya.
Hivyo kwamba taarifa za kupungua kwa
kina cha maji cha ziwa hili; na kupungua kwa samaki kunakoletwa pia na
uharibifu wa mazingira, ni kitisho kikubwa kwa uhai katika Ukanda wa Maziwa
Makuu.
Mjadala kuhusu filamu ya mapanki, Darwin’s Nightmare, kwamba nchi za
Kaskazini zimeanza kutumia ukoloni Mamboleo kunyonya rasilimali za nchi za
Kusini, hapa katika kuanza kupungua kwa samaki wetu, lazima kutafakari kwa
kina!
Kwamba, kwa
sababu ya umasikini, ujanja-ujanja, uroho, ujinga na kukurupukia soko huria
katika utandawazi, tunauza mamilioni ya tani za samaki (chakula bora na chanzo
cha uhai wetu) ili kupata vijisenti; kisha baadaye watakapokwisha
kabisa,tujitoe kwa hiari kuwa makoloni ya kudumu, na watumwa wa nchi za
Kaskazini ya Dunia, ambao sasa hivi wanalinda sana na kuhifadhi rasilimali zao!
Kwamba, kwa
kuuza sana rasilimali zetu tena bila kusindikwa ili kuongeza thamani; au kwa
kukabidhi kila tulichonacho kikiwa ghafi, kwa hao wageni, tunakubali kunyonywa
sana, na hao hao tuliowahi kuwakataa miaka 40 tu iliyopita, na sasa wananyonya
kwa mrija, bila jasho! Tusijivunie kuuza sana nje, tujiulize: Tunapata nini na
wao wananufaikaje?
Hawalazimiki kutumia mitaji mikubwa kutunyonya! Mashirika makubwa ya
kinyonyaji, kama Benki ya Dunia (WB), Fuko la Fedha la Kimataifa (IMF) na
Shirika la Biashara la Kimataifa (WTO) yamekwisha andaa sera,masharti na
mikataba ya kuchota kwa mara nyingine rasilimali zetu, zaidi ya ilivyokuwa enzi
za ukoloni.
Safari hii, hawa wanawatumia
viongozi wetu kuwapigia debe kusomba kila tulicho nacho…mwisho wa siku
tutasalia jangwa!
Maziwa, mito na mabwawa yatakauka! Misitu
itafyekwa yote, ardhi yote yenye rutuba itauzwa; mbuga za wanyama zitauzwa,
sangara waliokwisha kumeza samaki wengine wote zaidi ya aina 300 nao watakwisha
ziwani…hata mapanki hayatakuwepo!
Kutakuwa kilio na kusaga meno!
Naam, madini yote
yatakuwa yameuzwa yakiwa ghafi; ili faida kwetu iwe kiasi kidogo sana. Lengo
ni kutufanya tusijekuinuka na kuwa ‘super
powers’ tukaanza kushindana nao kama Japan, China, India , Malaysia na
mataifa mengine ambayo miaka 40 tu nyuma yalikuwa makoloni yao! Tutasaliwa na
mashimo na sumu mbaya katika maziwa yetu yatakayokuwa yamekauka kiasi cha
kutisha.
Kwa sababu
ya uharibifu huu wa kutisha, tutaendelea kuathiriwa na sumu zinazosafiri kwa
maji ya mvua toka migodini hadi katika vyanzo vya maji.
Bila shaka wataanza kuzaliwa watoto
wasio na pua au mimba zilizotungiwa nje ya nyumba ya uzazi n.k! Tutamlaumu
nani?
Aliyekuwa Mbunge
wa Ukerewe, Gertrude Mongella, aliwahi kuonya juu ya hatari hii ya wawekezaji,
hususan wa sekta ya samaki, kuachwa kuendelea kusomba samaki ziwani bila
kuhakikiwa…samaki ni kama dhahabu, almasi, tanzanite, wanyamapori,misitu,
rutuba, mito, maziwa, theluji ya milima:
Hufika muda vyote hivi vikatoweka!
Kizazi kijacho tutakiambia nini?
Kwamba tuliwahi kuwa na madini kama
tanzanite yasiyopatikana popote ulimwenguni, samaki wengi kuliko ukimwengu
wote, wanyama pori, vyura wa Kihansi, misitu, milima mirefu na kila kitu
kizuri; lakini vikatoweka baada ya kuuzwa kama wazee wa Mwadui walivyopewa
shanga za kuvaa kiunoni badala ya utajiri wa almasi?
Ni hayo
hayo aliyosema mtunzi wa Darwin’s
Nightmare, Hubert Sauper, kwamba rasilimali zetu zitakwenda Ulaya kwa ujira
kidogo; sisi tutafanywa walinzi, vibarua: Tutalipwa kiduchu…Wahindi, Wazungu,
na wageni wengine watalipwa fedha nyingi. Sisi tutakanywa, “Acheni wivu wa
kijinga!”
Watachota mali yote..watabeba hata
mchanga na kupeleka Japan.
Dada zetu watageuzwa malaya; na hata
watoto wetu wa kiume watageuzwa ‘wake’ ili kujinusuru kwa njaa!
Naam, baadhi ya
madini na rutuba vitahamia hata Mashariki ya Mbali. Kwa kuwa baadhi ya
wanaharakati wataanza kupinga madhara haya ya utandawizi, ndugu zetu
walioajiliwa kazi ya ulinzi wataendelea kuwapiga risasi, ili kutetea maslahi ya
bwana zao. Mwisho wa siku, tutabaki kusutana, pengine hata tutaanza kuumizana
wakati wengine wakipiga hatua mbele ya maendeleo.
Ukitazama kiasi
kinachopatikana sasa kama mrahaba wa rasilimali zetu, hakilingani na kile
wanachobeba hawa wawekezaji-mawakala wa wakoloni mamboleo. Huu ubishi haupo
hapa Tanzania.
Hata jimbo la Ogoni, Nigeria, Waijaw
hawajakoma kudai mapato zaidi ya mafuta yao
yanayochimbwa na kuuzwa Ulaya, wakati wao hawana shule, zahanati, barabara na
hata mafuta yenyewe! Kitu kama hiki kuitwa ni laana ya rasilimali, The Resources Curse!
Hali ya Niger
Delta, haiko tofauti sana na wilaya ya Kishapu; ambako watu hawana maji ya
kunywa au kunywesha mifugo, hawana nyumba za kuishi.
Itaendelea
0754 324 074
No comments:
Post a Comment